Kolostrum, doğumdan hemen sonra dişi hayvanların ürettiği, yoğun besin ve bağışıklık maddeleri içeren ilk süttür. Küçükbaş hayvanlarda (koyun ve keçiler) kolostrum, yeni doğan kuzular ve oğlaklar için hayati öneme sahiptir. Yüksek protein, antikor ve enerji içeriği sayesinde yavruların bağışıklık sistemini güçlendirir ve sağlıklı büyümelerine katkı sağlar.
Kolostrumun içeriği
Kolostrum, normal süte göre daha yoğun ve besleyicidir. Yeni doğan kuzular ve oğlaklar için kritik bileşenler içerir:
- Bağışıklık kazandırıcı antikorlar (IgG, IgA, IgM): Yavruların hastalıklara karşı korunmasını sağlar.
- Proteinler: Yüksek protein içeriği, kas gelişimini ve büyümeyi destekler.
- Yağ: Enerji ihtiyacını karşılayarak soğuğa karşı direnç sağlar.
- Vitaminler ve mineraller: A, D, E ve B vitaminleri ile çinko, selenyum ve demir içerir.
- Bağırsak sağlığına destek: Sindirim sistemini geliştirerek bağırsak florasının oluşmasını sağlar.
Kolostrumun önemi
Kolostrum, yavruların sağlıklı bir şekilde büyümesi ve bağışıklık kazanması için olmazsa olmazdır. Doğumdan sonraki ilk 24 saat içerisinde yeterli miktarda kolostrum alması gereken yavrular, aksi takdirde hastalıklara karşı savunmasız kalabilir.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir: Anne sütünden gelen antikorlar, yavruları hastalıklara karşı korur.
- Hızlı büyümeyi destekler: Protein ve enerji içeriği yüksek olduğu için hızlı büyüme sağlar.
- Bağırsak fonksiyonlarını düzenler: Sindirimi kolaylaştırarak bağırsak enfeksiyonlarını önler.
- Vücut sıcaklığını dengeler: Yeni doğan kuzuların vücut ısısını korumasına yardımcı olur.
Kolostrum ne zaman ve nasıl verilmelidir?
Kolostrumun etkili olabilmesi için doğumdan sonraki ilk 6 saat içinde yavruya verilmesi gerekir. Çünkü bağışıklık sistemini destekleyen antikorların bağırsaklardan emilimi doğumdan sonraki ilk saatlerde en yüksek seviyededir.
- İlk 6 saat içinde: Yavrunun doğduktan sonra en kısa sürede kolostrum alması sağlanmalıdır.
- İlk 24 saat içinde: Yavru ağırlığının %10-15’i kadar kolostrum tüketmelidir.
- Elle besleme: Eğer yavru annesinden ememiyorsa biberon veya mide sondası ile beslenmelidir.
Kolostrum eksikliği ve yapay kolostrum
Annede süt üretimi yetersizse veya yavru annesini kaybetmişse, yapay kolostrum kullanılması gerekir. Yapay kolostrum, takviye süt tozları veya diğer hayvanlardan alınan kolostrum ile hazırlanabilir.
Yapay kolostrum tarifi
- İnek sütü (500 ml)
- Yumurta sarısı (1 adet)
- Balık yağı (1 çay kaşığı)
- Vitamin-mineral takviyesi (1 çay kaşığı)
- Tüm malzemeler karıştırılıp ılık olarak yavruya verilir.
Kolostrum ile ilgili sık sorulan sorular
1. Kolostrumun süresi ne kadardır?
Doğumdan sonraki ilk 24-48 saat boyunca salgılanır.
2. Kolostrum saklanabilir mi?
Evet, fazla kolostrum buzdolabında 1 hafta, derin dondurucuda ise 6 ay saklanabilir.
3. Yavru yeterli kolostrum almazsa ne olur?
Bağışıklık sistemi zayıflar, ishal ve enfeksiyon riski artar.
Son Söz
Kolostrum, yeni doğan küçükbaş hayvanların sağlıklı büyümesi ve hastalıklara karşı direnç kazanması için hayati öneme sahiptir. Yeterli kolostrum alımı sağlanmazsa yapay kolostrum ile desteklenmeli ve yavruların bağışıklık sistemleri güçlendirilmelidir.
